Jak sprawdzić stan konta w OFE
reforma: ° kto powinien wybrać? ° lista OFE ° przepisy ° stan konta w OFE
/3filary: poradnik/
Otwarte fundusze emerytalne zdążyły już przyzwyczaić swoich klientów do tego, że wysyłają do nich raz do roku listy ze stanem konta emerytalnego. Wiele osób skarży się jednak, że na ich rachunki nie wpłynęły wszystkie należne środki lub są one niższe od tego, czego się spodziewali. Poniżej piszemy, jak sprawdzić stan konta emerytalnego w OFE i jak reklamować ewentualne braki.
Pieniądze przesyłane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do OFE tworzą kapitał, który będzie stanowić w przyszłości podstawę do wypłaty emerytury. Warto wiedzieć, że w nowym systemie emerytalnym wysokość świadczenia będzie przede wszystkim zależeć od tego, ile pieniędzy na kontach w I i II filarze uda się zgromadzić osobie aktywnej zawodowo. Trzeba więc sprawdzać na bieżąco, czy na koncie w funduszu są wszystkie składki, a w razie braków - złożyć reklamację.
Ile pieniędzy trafia do OFE
ZUS powinien przekazywać na konto do wybranego przez pracownika OFE (lub osoby ubezpieczającej się samodzielnie) 2,3 proc. podstawy wymiaru składki. Zatem od każdego 1000 zł brutto pensji pracownika do funduszu powinno trafić 23 zł. Reszta pieniędzy [ 16,22 proc. podstawy, tj. 19,52 proc. (cała składka emerytalna) pozostaje w ZUS i jest zapisywana na indywidualnym koncie emerytalnym prowadzonym przez Zakład.
Pracownik, chcąc sprawdzić, czy składka przekazywana do OFE jest w poprawnej wysokości, może to zrobić, mnożąc podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe widniejącą na druku ZUS RMUA przekazywanym mu przez pracodawcę (lub na innym dokumencie - na przykład na pasku wynagrodzenia) przez 0,023. Podobnie może postąpić osoba prowadząca działalność gospodarczą, mnożąc przez tę samą wartość podstawę, od której odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne.
ZUS za swoją usługę pobiera prowizję (jej wysokość reguluje ustawa budżetowa), ale bezpośrednio obciąża ona powszechne towarzystwa emerytalne (PTE), które zarządzają pieniędzmi przyszłych emerytów, nie zaś uczestników OFE - na koncie w funduszu ma pojawić się przewidziana ustawą kwota.
Pracownik zarabia 2000 zł pensji brutto (podstawa składki emerytalno-rentowej), chcąc sprawdzić, czy składka przekazywana do OFE jest poprawna, musi zobaczyc, czy na informacji przekazanej mu przez OFE za dany miesiąc widnieje kwota 46 zł (2000 zł x 2,3 proc. = 46 zł), oznacza to, że wszystko jest w porządku.
Choroba i wysoka pensja - nie ma składek
Należy pamiętać, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. Obecnie (za 2004 r.) wynosi ona 68 700. Powyżej tej kwoty (suma pensji brutto) składki emerytalno-rentowe do ZUS nie są odprowadzane przez płatnika składek, a składka finansowana (formalnie) przez pracownika pozostaje w jego kieszeni. Po przekroczeniu tej kwoty nic nie pojawi się też na koncie w wybranym przez ubezpieczonego OFE, ponieważ ZUS przekazuje do funduszu tylko te środki, które otrzyma od pracodawcy.
| Od jakiej kwoty rocznego przychodu nie są odprowadzane składki emerytalno-rentowe | |
| Lata | Kwota |
| 1999 | 50 375,22 zł |
| 2000 | 54 780,00 zł |
| 2001 | 62 940,00 zł |
| 2002 | 64 620,00 zł |
| 2003 | 65 850,00 zł |
| 2004 | 68 700,00 zł |
Podobnie do ZUS nie są doprowadzane składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe, gdy pracownik przebywa na przykład na zwolnieniu lekarskim czy bezpłatnym urlopie. Należy pamiętać o takich sytuacjach, zanim ubezpieczony zdecyduje się na reklamację braku lub zaniżenia składki przekazanej do OFE.
Choć nie pracujesz - są składki
Powyższa zasada działa też w drugą stronę. Przepisy nakładają bowiem na różne podmioty obowiązek finansowania składek emerytalno-rentowych w sytuacji, gdy dana osoba nie pracuje. Na przykład do takiej składki finansowanej przez budżet państwa uprawnione są osoby przebywające na urlopach wychowawczych. Odpowiednie instytucje mają też odprowadzać te składki za osoby pobierające zasiłek dla bezrobotnych, korzystające ze świadczenia pielęgnacyjnego z systemu świadczeń rodzinnych czy odbywające służbę wojskową.
W takiej sytuacji trzeba dowiedzieć się w odpowiedniej instytucji, jaka jest podstawa wymiaru tych składek i aby sprawdzić ich poprawność - zgodnie ze wskazówkami zawartymi wyżej - pomnożyć ją przez 2,3 proc. Jeśli wynik mnożenia będzie zgadzał się z tym, co przekazał ubezpieczonemu na wyciągu OFE, nie ma powodu do zmartwień.
Kiedy pierwsza składka w OFE
Składka ma zostać przekazana do wybranego przez ubezpieczonego OFE, począwszy od najbliższej płatności składek na ubezpieczenie emerytalne, dokonanej po otrzymaniu przez ZUS od OFE zawiadomienia o zawarciu umowy członkowskiej. Oznacza to, że przekazanie pierwszej składki do wybranego OFE ma się odbyć z najbliższym terminem płatności składek odprowadzonych przez pracodawcę do ZUS, ale pod warunkiem, że Zakład został już powiadomiony przez fundusz o fakcie zawarcia takiej umowy.
Podpisywanie umów z OFE rozpoczęło się wprawdzie w marcu 1999 r., jednak ZUS ze względów technicznych zaczął przyjmować zgłoszenia od OFE dopiero w kwietniu. Oznacza to, że można domagać się składek od tego właśnie miesiąca.
Przepisy stanowią też, że składki za ubezpieczenia społeczne są wysyłane do ZUS następnego miesiąca po świadczeniu pracy na rzecz pracodawcy. Oznacza to, że składka na ubezpieczenia społeczne przysługująca za pracę, np. w styczniu, jest przesyłana do ZUS w lutym. Jeśli ZUS otrzyma do końca stycznia od OFE zawiadomienie (jest one wysyłane w formie elektronicznej) o zawarciu takiej umowy, jest zobowiązany składkę podzielić. Nie oznacza to jednak, że jeśli umowa z OFE popisana będzie pod koniec stycznia (przez co fundusz nie zdąży zgłosić danych do ZUS w styczniu, lecz zrobi to w lutym) ZUS będzie sugerował się datą podpisania deklaracji i podzieli styczniową składkę. ZUS podzieli pierwszą składkę za miesiąc, w którym otrzyma poprawne zawiadomienie ze strony funduszu (wyjątek stanowią losowani).
Fundusze mają 6 dni roboczych na zgłoszenie uczestnika do ZUS od daty podpisania deklaracji. Chcąc sprawdzić poprawność pierwszego przelewu ze strony ZUS na konto w OFE, należy wziąć pod uwagę datę podpisania deklaracji, mając na uwadze, że dla ZUS obowiązującą datą podziału pierwszej składki jest poprawne zawiadomienie ze strony funduszu, na co ten z kolei ma 6 dni roboczych. Datę zgłoszenia umowy z OFE do ZUS można sprawdzić telefonicznie w każdym funduszu (patrz tabele).
| Jakich odsetek domagać się od ZUS za nieterminowe przekazywanie składek do OFE | |
| lata 1999-2002 odsetki ustawowe | |
| 2003 r. | |
| od 1 stycznia do 31 marca | 5,95% w stosunku rocznym |
| od 1 kwietnia do 30 czerwca | 5,85% w stosunku rocznym |
| od 1 lipca do 30 września | 4,82% w stosunku rocznym |
| od 1 października do 31 grudnia | 4,83% w stosunku rocznym |
| 2004 r. | |
| od 1 stycznia do 31 marca | 5,98% w stosunku rocznym |
| od 1 kwietnia do 30 czerwca | 5,84% w stosunku rocznym |
| od 1 lipca do 30 września | 6,75% w stosunku rocznym |
| od 1 października do 31 grudnia | 7,28% w stosunku rocznym |
Ile czasu ma ZUS na transfer do OFE
Istnieją też przepisy regulujące terminy, jakie ma ZUS na przekazanie składki do OFE. W roku 1999 było to 5 dni roboczych, w 2000 r. - 4 dni robocze, do lutego w 2001 r. - 3 dni robocze. Od lutego 2001 r. termin ten wydłużono do 20 dni roboczych, a od początku 2002 r. skrócono do 15 dni. Począwszy od 2003 r., wprowadzona została na stałe zasada, że ZUS na przekazanie składek do OFE ma 15 dni roboczych.
Przy ewentualnym roszczeniu w stosunku do ZUS za nieterminowe przekazanie składek należy brać pod uwagę te terminy.
Spóźniony ZUS płaci odsetki
Klient OFE może domagać się odsetek w stosunku do ZUS w razie nieprzekazania składki w przewidzianym ustawowo czasie. Jeśli ZUS się spóźnił, a pracodawca wypełnił wszystkie swoje obowiązki, uczestnikowi OFE przysługiwały do końca 2002 r. jako zadośćuczynienie odsetki ustawowe. Od początku 2003 r. zmieniono mechanizm naliczania odsetek za nieterminowe transfery pieniędzy. Obecnie ich wysokość zależy od rentowności bonów skarbowych i jest ogłaszana co kwartał (patrz tabela).
Trzeba sprawdzać dane
Zanim ubezpieczony zdecyduje się na założenie reklamacji braku składki w ZUS (lub niepoprawności dotyczących ich wysokości), musi sprawdzić dane identyfikacyjne w liście przesłanym mu przez OFE, jak i u swojego pracodawcy. Chodzi tu w szczególności o numery PESEL, NIP oraz serię i nr dowodu osobistego, nazwisko i imię, a także adres. Jest to szczególnie istotne z tego względu, iż aby ZUS mógł przesłać do OFE składki, musi zidentyfikować osobę ubezpieczoną (za którą składki przesyła pracodawca lub robi to ona sama) jako członka OFE. ZUS dokonuje tego w ten sposób, że porównuje dane, które przesłał za ubezpieczonego pracodawca, z tym, co wysłał do niego OFE. Jeśli dane się zgadzają, przesyła należną OFE część składki emerytalnej, natomiast jeśli się różnią, może mieć kłopoty z takim transferem.
Należy zatem zwracać szczególną uwagę, żeby wszystkie dane, jakie zgłasza do ZUS pracodawca, były zgodne z tym, co zgłasza tam OFE, pamiętając, że tylko osoba ubezpieczona może dokonać odpowiednich korekt (zarówno w ZUS, jak i OFE). Jeśli zatem cokolwiek zmieni się w danych identyfikacyjnych (np. nazwisko u pań, jeśli wyjdą za mąż), trzeba pamiętać, żeby stosowną korektę złożyć zarówno u pracodawcy, jak i w OFE. Sposób złożenia takiej korekty jest przez poszczególne fundusze uregulowany wewnętrznymi procedurami - aby dowiedzieć się, jak to zrobić, najlepiej najpierw zadzwonić na infolinię OFE.
Jak złożyć reklamację
Jeśli wiadomo, że pracodawca przekazał składki i dokumenty rozliczeniowe do ZUS w terminie, dane identyfikacyjne zgadzają się zarówno w firmie, jak i w OFE, a mimo to składka nie znajduje się na koncie w OFE, można złożyć reklamację do ZUS. Należy zrobić to w miejscowym inspektoracie Zakładu, do którego pracownik zgłaszany jest przez swojego pracodawcę lub tam, gdzie osoba prowadząca działalność odprowadza za siebie składkę. Przed złożeniem reklamacji trzeba upewnić się, że OFE przesłało w zgłoszeniu do ZUS poprawne dane. Takie zapewnienie możemy uzyskać, kontaktując się telefonicznie z wybranym funduszem i sprawdzając szczegółowo wszystkie informacje, jakie OFE zgłosiło do ZUS lub sprawdzając dane identyfikacyjne w liście, który wysyłany jest do uczestników OFE z informacją o składkach.
Towarzystwa emerytalne, reprezentujące interesy uczestników OFE, nie mają prawa dochodzić brakujących składek w ZUS. Pozbawione są one, ze względu na konstrukcję systemu, elementarnej wiedzy na temat tego, czy składka im się należy, czy też nie. Tylko sam ubezpieczony jest w stanie uzyskać informację ze strony ZUS, dlaczego nie ma składki na koncie.
Reklamację do ZUS trzeba złożyć na piśmie - osobiście lub pocztą. Formularz reklamacji dostępny jest w każdym oddziale ZUS, na stronie internetowej zakładu (www.zus.pl), powinny nim również dysponować OFE.
Dane potrzebne do złożenia reklamacji (należy je wpisać na formularzu) ubezpieczony będzie czerpał z czterech źródeł:
- z własnych dokumentów - dane identyfikacyjne (numery, imię i nazwisko, adres),
- z formularza umowy przystąpienia do OFE - datę podpisania deklaracji,
- po telefonicznym kontakcie z OFE - datę zgłoszenia umowy do ZUS,
- z dokumentów pracodawcy (np. ZUS RMUA) - dane pracodawcy (REGON, NIP, siedziba firmy).
Dodatkowo na formularzu reklamacji trzeba też będzie wpisać, jakiego okresu dotyczą wątpliwości ubezpieczonego.
Do formularza można też dołączyć kopię deklaracji ZUS RMUA - zaświadczenia pracodawcy o przekazywaniu składek.
tekst pochodzi z dziennika Gazeta Prawna, Bartosz Marczuk 02-2005
Pełna wersja wiadomości prawno-gospodarczych - czytaj na gazetaprawna.pl
| ⇒ reforma ZUS |